Tìm hiểu tế bào là gì? Phân loại tế bào trên nguồn gốc
Việc ứng dụng công nghệ tế bào gốc đã thu hút được sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu, bác sĩ và các nhà đầu tư trong những năm gần đây. Lưu trữ tế bào gốc làm tăng cơ hội điều trị nhiều bệnh hiểm nghèo của bản thân, gia đình và những người ruột thịt. Tế bào gốc được tìm thấy ở cả phôi và người trưởng thành. Hãy cùng farawebsite.org tìm hiểu tế bào là gì? qua bài viết này nhé!
I. Tế bào gốc là gì?
Tế bào gốc là tế bào có khả năng tự tái tạo, tăng sinh và biệt hóa thành các loại tế bào chuyên biệt để thực hiện các chức năng trong các mô cụ thể. (Thứ nhất) tế bào gốc có thể được phân lập từ nhiều nguồn khác nhau, trong đó tế bào gốc từ máu và mô dây rốn cung cấp một lượng lớn tế bào gốc và có nhiều lợi ích vượt trội.
Tại nơi trẻ lưu trữ tế bào gốc, các tế bào này có thể phát triển để tăng số lượng tế bào cho quá trình điều trị. Tế bào gốc tạo máu có thể được tách ra từ máu cuống rốn.
Tế bào gốc trung mô có thể được phân lập từ mô dây rốn. Khi các tế bào gốc tạo máu được tiêm vào cơ thể qua tĩnh mạch, chúng sẽ di chuyển đến tủy xương. Tại đây, chúng sinh sôi và phát triển thành các tế bào máu mới để thay thế các tế bào cũ khiếm khuyết.
Ghép tế bào gốc tạo máu có thể chữa được nhiều bệnh nguy hiểm liên quan đến hệ tạo máu, trong đó có bệnh đa u tủy, bệnh bạch cầu cấp, thalassemia. Đối với tế bào gốc trung mô, chúng có tiềm năng ứng dụng trong điều trị.
Khả năng biệt hóa thành các tế bào có chức năng thay thế các tế bào bị tổn thương và điều hòa miễn dịch. Các thử nghiệm lâm sàng sử dụng các tế bào này tập trung vào các bệnh liên quan đến hệ thống miễn dịch, chẳng hạn như bệnh lupus ban đỏ hệ thống (SLE), bệnh mảnh ghép chống lại vật chủ (GvDH) và một số tổn thương như bệnh thoái hóa khớp và tổn thương. Đái tháo đường….
Tại Việt Nam, việc ứng dụng tế bào gốc tạo máu vào y học và điều trị đã được nghiên cứu từ những năm 90 của thế kỷ 20. Gần đây hơn, tế bào gốc trung mô cũng đã tìm thấy ứng dụng trong điều trị viêm xương khớp và thử nghiệm điều trị bệnh tiểu đường, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và xơ gan.
II. Phân loại tế bào gốc dựa trên nguồn gốc
1. Tế bào gốc phôi
Tế bào gốc phôi (ESC) là những tế bào vạn năng tồn tại từ giai đoạn phôi thai sơ khai đến phôi nang. Những tế bào này có khả năng biệt hóa cao. Tuy nhiên, các tế bào gốc phôi phải được tách ra khỏi phôi nang để thu được và các phôi nang được tạo ra nhân tạo cũng đặt ra các vấn đề về đạo đức. Còn tế bào gốc phôi hiện mới chỉ dừng ở mức nghiên cứu.
2. Tế bào gốc trưởng thành
Các mô trưởng thành cũng chứa một số lượng lớn tế bào gốc, được gọi là tế bào gốc trưởng thành (ASC). Tế bào gốc trưởng thành có khả năng biệt hóa thấp hơn tế bào gốc phôi, nhưng việc nghiên cứu và ứng dụng không phải là vấn đề đạo đức.
Việc ứng dụng tế bào gốc trưởng thành hiện nay chủ yếu dựa vào tế bào gốc tạo máu và tế bào gốc trung mô. Tế bào gốc tạo máu có thể lấy từ tủy xương, máu ngoại vi, máu cuống rốn. Tế bào gốc trung mô có thể được lấy từ tủy xương, mô mỡ và mô dây rốn.
3. Tế bào gốc từ mô dây rốn
Mô dây rốn nối nhau thai với thai nhi chứa các loại tế bào gốc khác nhau là một phần của nhóm tế bào gốc trẻ sơ sinh (infant stem cells), bao gồm tế bào gốc biểu mô, tế bào gốc trung mô ( MSCs) và tế bào gốc nội mô.
Các tế bào gốc khác nhau có nguồn gốc từ mô dây rốn là những tế bào vạn năng có thể biệt hóa thành các tế bào như hệ thần kinh, da, sụn và xương và rất hữu ích trong việc điều trị các bệnh của các cơ quan liên quan. Hiện nay, loại tế bào được nghiên cứu và thử nghiệm nhiều nhất là tế bào gốc trung mô (MSCs).
MSC từ mô dây rốn có nhiều ưu điểm hơn so với MSC từ mô mỡ và tủy xương do lấy không xâm lấn, số lượng lớn, dễ tăng sinh, tế bào non ít bị ảnh hưởng bởi môi trường. Tuy nhiên, MSC từ mô dây rốn nên được thu thập ngay sau khi em bé chào đời và được bảo quản trong điều kiện thích hợp cho đến khi sử dụng.
4. Tế bào gốc từ máu dây rốn
Máu dây rốn chứa nhiều tế bào gốc tạo máu (HSC) và đã được chứng minh là có thể sử dụng để cấy ghép tế bào gốc tạo máu thay thế cho việc cấy ghép tủy xương trước đây. Giống như MSC từ mô dây rốn, tế bào gốc máu dây rốn cần được thu thập và lưu trữ ngay khi trẻ chào đời.
Tế bào gốc tạo máu lấy từ máu cuống rốn đã được sử dụng để điều trị hơn 80 bệnh khác nhau. Hiện nay, FDA (Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) đã chấp thuận cho phép ứng dụng tế bào gốc từ máu cuống rốn trong điều trị nhiều bệnh hiểm nghèo liên quan đến hệ tạo máu.
5. Tế bào gốc vạn năng cảm ứng
Tế bào gốc vạn năng cảm ứng (iPSCs), còn được gọi là tế bào gốc vạn năng cảm ứng, là những tế bào bao gồm tế bào sinh dưỡng hoặc tế bào sinh dưỡng được tái lập trình và là tế bào gốc được tạo ra bởi các yếu tố phiên mã. Các tế bào iPSC chủ yếu đang trong giai đoạn nghiên cứu vì chúng có tiềm năng ứng dụng cao nhưng rất tốn kém.
Trên đây là những thông tin về tế bào là gì? Hy vọng bài viết sẽ hữu ích đối với bạn đọc!